TUTYA

Tutya, teknenin tuzlu suyla temas eden su kesiminin altındaki  metal aksamların korozyona maruz kalmasını engelleyen metalik bir anottur.

Galvanitik Korozyon, metallerin dış etkenlere maruz kalmadan yani fiziksel nedenler dışında gerçekleşen bozulmalara, metalik özelliklerini kaybederek çürümelerine denir. Konumuzla ilgili oluşan korozyon elektrokimyasal reaksiyonla oluşur.

Farklı türden metaller birbirlerine temas ediyorsa, elektrokimyasal reaksiyon oluşur buda da aktif olan metalin galvanik korozyona uğramasına nedenolur. Bunun örneğini yelkenli teknemizin alüminyum direğine, köprü ya da makarayı tutturmak için kullandığımız krom vida, perçin ya da aksesuarların temas ettiği yerde alüminyum ile kromun birleştiği yerde görebilirsiniz. İki farklı metalin birleştiği yerde korozyona uğrayacak olan metal daha aktif olandır. Metallerden daha aktif olan anot diğeri katot olacaktır. Bu korozyon bir süre sonra yavaşlayabilir ama birleşim yerine çoktan zarar vermiş olacaktır.

Bunun önlemi öncelikle sağlam olacak diye krom perçin kullanmayın. Krom perçin kadar mukavemetli yerli üretim alüminyum perçinler var. Eğer kullanabiliyorsanız iki farklı metal arasına iletken olmayan (teflon, polietilen, plastik) conta kullanın. Ya da Sikafleksin bu iş için ürettiği film tabakası olan kimyasalından kullanabilirsiniz.

Neden teknemdeki metaller eriyor diyorsanız cevabı. Yukarıda yelken direğinde bahsettiğimize benzer, birbirine temas eden iki metalden daha aktif olanı korozyona uğrayacaktır. Tuzlu su iletken olduğu için etrafta sizin teknenizin su kesiminin altında bulunan metallerden daha az aktif bir metal kaynağı vardır ve bu metal kaynağı ile sizin tekneniz arasında elektrolize yol oluşup teknenizdeki metalleri eritecektir. Bu saç bir teknede olabilir, iskelenin demir ayakları da olabilir. Teknenizin su keminin altında kalan metallerinin korozyona uğramasını engellemek için, teknenizde bulunan metallerden daha aktif bir metal yani anot koymanızdır.

Çinko doğadaki en aktif metallerden biridir ve bulunduğu ortamda anot görevini üstlenir. Temas ettiği metallerin, etraftaki galvanik potansiyeli daha güçlü (daha az aktif) metallerden etkilenip korozyona uğrayıp çürümesini engeller, korozyona uğramasını engellediği metaller yerine kendi korozyona uğrar ve çürüyüp gider. Çinko anotlara tutya denmesinin sebebi eski heykellerin çinkodan olması ve bunlara tutya denmesidir.

Teknenizde hangi anotu kullanacağınız önemlidir. Tuz oranı ve su sıcaklığı arttıkça  suyun iletkenliği artacak ve metaller daha çabuk çürüyecektir. Tuzlu sularda tutya anotlar uygundur. Tuzlu ve tatlı su karışımının olduğu yerlerde alüminyum anotlar daha uygun olacaktır. Tatlı suda ise magnezyum anotlar daha doğru olacaktır. Bunun sebebi tatlı su daha az iletken olduğundan tutya(çinko) anot çalışana kadar teknenizdeki metaller erimeye başlayacaktır.

Magnezyum, çinko, alüminyum, dövme demir ve karbon çeliği, dövme demir, paslanmaz çelik, sarı pirinç, kızıl pirinç, bakır, alüminyum bronzu, nikel, titanyum, monel. Bu sıralamada dikkatimizi çeken konulardan bir tanesi pirinç su firarlarının kromlardan daha az aktif olduğu yani daha geç korozyona uğrayacağıdır. Metal olmayan firar ya da vanalarda kullanabilirsiniz. Fakat ufak bir yanmada teknenizin batma riski vardır. Yada krom kelepçenizi fazla sıkarsanız çatlama riski var.

NOT:  Su kesiminin altındaki bütün firar ve çekişlerin hortumla arasına küresel vana koymanız zorunludur. Siz zorunlu olduğu için değil kendi güvenliğiniz için mutlaka koyun. Patlayan bir hortum ya da gevşeyen, çürüyen kelepçe yüzünden batan tekneler olduğunu unutmayın. Eğer su firarlarının ve çekişlerinin hortumla arasına küresel vana koymazsanız, bozulan marin tuvaletinizi, eskiyen hortumunuzu, pis su deponuzu değiştirmek için teknenizi karaya çekmek zorunda kalabilirsiniz. Küresel vananızı seçerken paslanmaz malzeme olmasına dikkat edin. Bir malzemenin paslanmaz olduğunu anlamanın en basit yolu mıknatıstır. Denerseniz, yakınınızda bulunan krom, alüminyum, prinç malzemeler mıknatıs tutmayacaktır. Özellikle krom ile demiri ayırmanın en kolay yolu budur. Fakat üretim kalitesinin iyice düştüğü günümüzde, mıknatıs tutmayan krom boruların kıvrıldıktan sonra kıvrım yerlerinden mıknatıs tuttuklarını göreceksiniz. Ve bu borular bir müddet küf kusacaklardır. Yapmanız gereken krom malzemeyi tercih ederken 316 kalite krom seçmenizdir.

Eğer çinko tutyanız çalışmıyorsa (korozyona uğrayıp erimiyorsa) bunun sebebi üzerinde oluşan metal film tabakası olabilir. Bu tutyanın pasifleşmesini sağlayan film metal tabakası imalat aşamasında oluşmaktadır. Çinkonun içindeki demir fazlalığının sebep olduğu bu sorun, uzun yıllar süren bilimsel çalışmalar sonucunda, tutya üretiminde çinkonun içine düşük oranlarda alüminyum ve kadmiyum karıştırarak yüksek kalitede yeni bir alaşım üreterek çözüldü.  Ve şuan kullandığımız güncel hali ortaya çıktı.

Bu sebeple tutyanızı tercih ederken fiyatından çok, üretim kalitesine emin olduğunuz malzemeyi seçiniz. Ucuza aldığınızı sandığınız tutya, görevini yapmayıp çok büyük maliyetlere neden olabilir.

Teknenizin su kesimi altındaki metal aksamların metal bir kablo ya da tel ile tutyanıza bağlamayı unutmayın. Bu sebeple su firarlarınızı alırken tutya bağlanması için aparatı (pul) olduğuna dikkat edin.

Galvanik korozyon sadece sabit yapılardan yada komşu teknelerde oluşan elektrolize akımla gerçekleşmez. Teknenizin sintinesindeki bir metal, motor suyu soğutma sisteminiz, teknenizin omurgasına denge ağırlığı olarak koyduğunuz demir,  yelkenlinizin metal salması kendi tekneniz içinde korozyona sebep olacaktır. Mesela pervanenizde hiçbir korozyon gözükmezken krom şaftınız etkilenecektir çünkü tunçtan yapılan pervane krom şafta göre daha az aktiftir ve şaft bu durumda anot görevi yapar. Bunu kromdan daha aktif bir metali şafta yani şaft tutyası bağlayarak engellersiniz. Yukarıdaki sebeplerden dolayı oluşacak korozyonları engellemek için gövdeye tutya bağlamanız gerekecek.

Tutyanız tamamen bitene kadar işlevini sürdürmez. Tutya erimeye başladıktan bir süre sonra özelliğini kaybeder ve görevini yapmaz. Bu süreyi zaman olarak söylemek imkansız. Değişim süresi tutyanızın erime oranıyla alakalı. Bizim tavsiyemiz tutyanızın yarısı çürüyüp gidince değiştirmeniz.

Tutyanız çok çabuk çürüyüp bitiyor olabilir ve teknenizdeki metallerde korozyon başlıyor olabilir. Bunu önlemenin yolu ve kıyı bağlantısı yapan bütün teknelerin uygulaması bizce şart olan GALVANİK İZOLATÖR kullanmalarıdır.

Galvanik izolatör kıyı bağlantısından geçecek doğru akımı keserek elektrolize yolu keser buda teknenizdeki metallerin erimesini engeller.

Uygulaması çok kolay olan ve harcadığınız paranın her kuruşu size fazlasıyla geri dönecek bu uygulama, ithal gelen teknenizde standart olabilir. Eğer teknenizde galvanik izolatör yok ise bir an önce takmanızı öneririz.

Unutmayın tekneniz kıyı beslemesi ile akülerini şarj ediyor ya da direk 220v enerji alıyorsanız bu diğer tekneler hatta kötü alt yapı ile galvanik akım kaynağı oluşturacaktır. Böyle bir galvanik akım da tutyanız hızla çürüyecek daha sonra çürüyen tutya anot yerini teknenizdeki diğer en aktif metal alacaktır. Tutyadan sonra ilk erimesi muhtemel metal R/C (rumut kontrol) kolunuz olabilir. R/C telleri ile motorunuza bağlı olan çok pahalı olan R/C kolunuz anot olacaktır. Galvanik izolatör bağlamazsanız R/C kolunuzun elden çıkması başınıza geleceklerin en az maliyetlisi olacaktır.