NEDEN KNOT?
NEDEN KNOT?
Denizcilikte kullanılan ve saatte Deniz Mili olarak ifade edilen hız birimi KNOT’ın hangi yaklaşım ile bu adı aldığını kısaca aşağıdaki gibi açıklanabileceğini hoşgörünüze sığınarak düşünmekteyim.
Bilindiği gibi birbirimizle konuşurken;
– “Senin teknen kaç mil gidiyor?”
– “Oraya 20 mil ile gittik.”
– “Boğazdan çıkarken 6 mili aşamadık.”
Bu ve bunun gibi teknik ifade hataları yaparız. Burada mil yerine Knot (kt) birimini kullanmaya alışmalıyız. Peki öyleyse nedir bu Knot? Nereden çıkmıştır? sorusunu ise şöyle açıklayabilirim:
Bilindiği gibi Knot (ing) düğüm veya bağ demektir. Eski zamanlarda denizciler hazırladıkları bir düzenekle hız ölçümü sorununa çözüm getirmişlerdir. Söz konusu uygulama için üç ana elemana gerek vardır.Bunları bir chip (üçgen levha), yeterli halat ve 28 saniye ölçerli bir kum saati olarak sıralayabiliriz. Sistem saatte 2 ila 10 NM (Deniz Mili) arası sürat yapan deniz araçları için çok uygundur.
Chip; yani üçgen, alt tabanı kavisli ve kenarına ağırlık ilave edilmiş tahta bir levhadır. Bu ağırlık su içinde levhanın sabit kalıp kendi etrafında dönmesini önlerdi. Elimizdeki halatın bir çıması üç köşesinden dengeye alınan levhaya bağlanır ve halatın diğer çıması da bir makaraya bağlayıp sarılırdı, halat da 47 feet 3 inch aralıklarla düğüm atılarak işaretlenirdi.
Uygulama:
Deniz aracı seyir halindeyken hız ölçmek için levha (chip) denize atılır ve aynı anda kum saati işlemi başlatılır. Tekne giderken levha suda sabit kalacağı için makara geriye doğru boşalır. Kum saatindeki kum bitince makaranın boşalması durdurulur. Boşalan halat incelenerek kaç adet düğüm (knot) varsa o kadar hız yapılmakta olduğuna karar verilirdi. 10 NM (Deniz Mili) üzerindeki hızlar da ise 15 saniyelik kum saati veya dijital kronometre kullanılır, düğümler de 24 feet 4 inch aralıklarla işaretlenirdi.
Böylece gel zaman git zaman belirlenen düğüm (Knot) sayısı hız ölçüsü olarak kullanılmaktadır.