DENİZCİLİK SÖZLÜĞÜ Y

Yağcı

Ticari gemilerde makine   bölümünde çalışan, makinaların yağ durumuyla ilgili gemi adamı

Yaka

Yelkenlerin kenar ve   köşelerine denir. Köşeler:Çördek köşesi: Üçgen (Markoni) yelkenlerde   yelkenlerin basıldığı (hisa edildiği) mandarın bağlı olduğu üst köşe.Karula   köşesi: Ana yelkende direk veya ıstralya dibindeki köşe. Iskota köşesi:   Iskotanın bağlandığı (flok, cenova) veya yakın olduğu köşe.Yakalar:Orsa   yakası: Rüzgarın girdiği (direk veya ıstralya) kenarı.Altabaşo yakası: Alt   yaka, bumba veya güverteye yakın olan kenar.Güngörmez yakası: Rüzgarın   çıktığı kenar 

Yakada Tut

Yelkenli teknelerde   rüzgarı orsada tutması için verilen komut

Yakamoz

Gece denizde balıkların ,   tek hücrelilerin veya küreklerin kımıldanışıyla oluşan parıltı. 

Yalı Kütüğü

Kemereleri kemere astarı   üzerine iyice bindirmek için kullanılan ve güverteden birazca yüksekçe olarak   içten geminin etrafını kuşatan kuşaklar;Üst güverte kenarlarında suların   akması için küpeşte boyunca yapılmış yarısı açık oluklar.

Yalı Kütüğü Astarı

Ağaç gemilerde yalı   kütükleri üzerine alabandaya boydan boya vurulan kalın kaplamalar.

Yalpa

Dalgaların bordadan   alınması ile  teknenin sancaktan iskeleye, iskeleden sancağa sallanması

Yalpa Omurgası

Teknelerin yalpalamasını   azaltmak için karina kısmına baştan kıça doğru uzanan omurga biçimindeki   çıkıntı. 

Yalpa Paleti

Gemiler seyir halinde iken   yalpaya düştüklerinde üzerlerinde bulunan vasıtaların düşmemesi veya hasar   olmaması maksadıyla vasıta mataforaları cundalarından matafora üzerindeki koç   boynuzlarına volta edilmiş bosalara çapraz olarak ve vasıtaların üzerinden   dolaştırılan bez veya halattan yapılmış kuşaklar.

Yan Mataforası

Bordalara dik olarak   bulunan içeri ve dışarı albura edilebilen limanda denize indirilmiş   vasıtaların bağlandığı üzerinde personelin inip çıkması için şeytan   çarmıkları donatılmış matafora

Yan Yelkenler

Yarım serenler ve gizler   üzerine açılan yelkenler ve floklar. 

Yanaşmak

Aborda.

Yandan Çarklı

Yandan pervaneli   (davlumbaz)gemiler.

Yapışmak

Bir halatı kuvvetli tutup   çekmek.

Yaprak

Yelkenleri oluşturan   branda bezlerinin ve sancakları oluşturan şalilerin enine denir. Milli   sancakların büyüklükleri yaprak adetleri ile ölçülür; bir, iki ve üç yapraklı   gibi ifade edilir.

Yapraklamak

Yelkenlerin boşalarak   bayrak gibi dalgalanması.

Yarda

0.941 metre uzunluğunda   ölçü birimi. Bir mil 2000 yarda.

Yardım

Bir geminin veya gemide   bulunan şeylerin, üçüncü kişilerin yardımıyla deniz kazasından kurtarılması.

Yardımcı Makine

Gemilerin ana   makinelerinin çalışmalarına yardımcı akaryakıt tulumbaları, hava körükleri,   su tulumbaları, jeneratörler gibi makineler.

Yarım Latin Yelkeni

Bosa yakaları latin   yelkenine göre biraz uzun olan ve genellikle aşırmalı olarak kullanılan   yelken.

Yarım Oturak

Filikalarda kürek çekerken   ayak dayanılan ağaç basamak.

Yarımay Iskarmoz

Küreklerin çekilmesi için   küpeşte üzerindeki deliklere geçirilen ve uç kısımları hilal şeklinde olan   ıskarmoz.

Yaslamak

Bir teknenin hareket   kabiliyetini kaybederek, akıntı veya rüzgar etkisi ile bir rıhtıma veya başka   bir tekne üzerine düşmesi yamanması.

Yatı

Askeri öğrencilerin veya   eratın müsaade edilen akrabalarında gece kalma izni

Yatım

Gemi direklerinin kıç   tarafa doğru olan eğimi.

Yatmak

Bir geminin sancak veya   iskeleye yatık olması; Bir mevkide demirleyip zamanı orada geçirmek.

Yedeğe Almak

Bir geminin bir başka   gemiyi bağlayıp çekmesi (yedekleme).

Yedeğe Girmek

Bir geminin başka bir gemi   tarafından çekilmesi (yedeklenmek).

Yedek Bitası

Yedekleme halatını volta   etmede kullanılan baba.

Yedek Boyu

Yedek çeken geminin kıçı   ile yedeklenen geminin başı arasında kalan yatay mesafe.

Yedek Halatı

Yedekleme işleminde   kullanılan halat.

Yedirmek

Maruz kalınan bir şiddetin   etkisini ağır ağır azaltmak maksadıyla karşı konulan eylem; Denizli havalarda   dönüşlerin birden yapılmaması küçük küçük dümen açısıyla dönülmesi.

Yeke

Dümen başına takılıp   dümenin istenilen tarafa basılması için kullanılan demir veya ağaçtan   yapılmış kol. 

Yelken

Rüzgar kuvvetiyle hareket   eden gemilerde rüzgarı toplamak için yan yana dikilmiş bezlerden meydana   getirilmiş ve kullanıldığı yerlere göre değişik biçimlerde olan yüzeyler.   Yelkenler direklere, çubuklara, serenlere, istiralyalara açılırlar ve üzerine   açıldıkları yerlerin isimleri ile söylenirler. Yelkenler kare, dört köşe ve   üç köşeli olmak üzere yapılır.

Yelken Açmak/Basmak

Yelkenleri açıp hareket   etmek.

Yelken Boşaltmak

Orsa alabanda tramola   ederken yelkendeki rüzgarı çıkarmak.

Yelken Doldurmak

Yelkenleri rüzgarla   şişecek biçimde dümen kullanmak.

Yelken Körletmek

Yelkenleri uçurmamak için   fırtına öncesinde yelkenleri tamamen sarmak veya camadana vurmak.

Yelken Söndürme

Rüzgarların fazla artması   durumunda yelkenlerin azaltılması.

Yelken Uçurmak

Rüzgar şiddetinden ötürü   yelkenin parçalanması.

Yelken Üzerinde

Yelkenle seyir durumu.

Yelkenel

Yelken biçen, tamir eden   usta.

Yelkenli Tekne

Varolsa bile yürüten   makinesinin kullanılmaması şartıyla, yelken ile seyreden tekne.

Yelpaze

Dümenin su içindeki en   geniş kısmı. 

Yetişen Tekne

Aynı kontra ve yönde giden   ve öndekine yaklaşan tekne. 

Yıldız

Kuzeyden esen   rüzgar. 

Yisa

Bir halatı hamle hamle   çekmek; hep birlikte yapılan işlerde çalışanları gayrete getirmek için   bağırılan sözcük.

Yisa Beraber

Hep beraber, topluca.

Yisa Kürek

Küreklerin topaçlarına   basarak kürek palalarının yukarıya gelecek şekilde kaldırılması için verilen   komut.

Yol Kesmek

Bir geminin hızının   azaltılması.

Yol Vermek (Yolundan   çıkmak)

Bir geminin hızının   arttırılması veya çarpışma rotasında iken sancak veya iskeleye dönerek mevcut   rotadan ayrılmak.

Yola Elverişli Gemi

Denize elverişli olan   gemi. Teşkilatı, yükleme durumu, yakıtı, kumanyası, gemi adamlarının   yeterliliği ve sayısı bakımlarından yapacağı yolculuğun tehlikelerine karşı   koyabilmek için gerekli nitelikleri bünyesinde bulunduran gemi.

Yolcu Gemisi

Onikiden çok yolcu taşıyan   ticaret gemisi.

Yolcu Motoru

Tam boyları 42 metreden az   olan ve liman sefer bölgesi içinde veya merkez iskelesinden 25 milden   uzaklaşmadan günübirlik yolcu taşıyan ticaret gemisi.

Yollu Gitmek

Bir geminin mümkün olduğu   kadar süratle ilerlemesi durumu.

Yoma

5-8 burgatalık, 3 veya 4   kollu, sağa bükümlü olarak yapılmış kalın lif halat. Yomalar rıhtım ve   şamandıralara bağlamada ve yedek halatı olarak kullanılır.

Yoma Bağı

Aynı kalınlıkta olmayan   iki halatı birbirine bağlayan bağ.

Yoma Bükümü

Halat kolları bükümünün   tersine bükülmesi ile yapılan üç kollu halat.

Yufka Su

Sığ su.

Yumru

Sandal veya gemi   bordalarına yapılan koruyucu ağaç çıkıntılar.

Yük

Bir geminin taşımak için aldığı   mal.

Yük Gemisi

Yük taşıyan ve taşıyacağı   yolcu sayısı onikiyi (dahil) geçmeyen ticaret gemisi.

Yük Kaportası

Yüklerin bordalardan   alınıp çıkarılması için gemilerin bordalarında ve su kesimlerinin yukarısında   açılmış kaportalar.

Yükleme

Ticari yüklerin yükleme   planına uygun olarak gemi ambarlarına alınması.

Yükleme Limanı

Geminin taşıyacağı yükleri   aldığı/alacağı liman.

Yüklemek

Gemiye yük almak.

Yükleyici

Gemiye yük veren.

Yüklü Su Hattı

Geminin alabileceği azami   yükün değerini belirleyen ve geminin bordasında, markalanmış olan hattır.   S…….WL olarak gösterilmiştir.

Yükselmek

Bir yelken gemisinin   yaptığı orsasına seyirlerde rüzgaraltına düşmeyip istenilen tarafa doğru   seyretmesi.

Yüzdürmek

Batmış veya karaya oturmuş   bir gemiyi yüzer duruma getirmek.

Yüzer Havuz

Gemilerin karina ve   sintine bakımları ile diğer onarımlarının yapılabilmesi için gemilerin içine   girdikleri ve bölmelerine su alarak dalan sonra suyu tahliye ederek su   üzerine çıkabilen saçtan yapılmış yapı.